De werkgroep Helix, werkgroep tegen bevolkingspolitiek heeft
een brochure gemaakt, getiteld: "De mythe van overbevolking".
Deze brochure gaat over de veronderstelling dat er op aarde te
veel mensen zouden leven. Er zouden minder mensen geboren
moeten worden. Op basis van dit denkbeeld wordt concreet
beleid ontwikkeld en uitgevoerd er worden
geboortenbeperkingsprogramma's in praktijk gebracht, waarbij
miljoenen vrouwen voor langere tijd -of zelfs permanent-
onvruchtbaar worden gemaakt. Dit beleid is vooral gericht
tegen vrouwen in het Zuiden ('Derde Wereld'),
migrantenvrouwen, en vrouwen uit de lagere economische
klassen. Bevolkingspolitiek in het Noorden (rijke landen),
bestaat voor een groot deel uit vergaande controle op de
ongeboren vrucht om de 'kwaliteit' van de foetus te
onderzoeken: prenatale diagnostiek, genderonderzoek, embryo-
onderzoek. Wanneer er een 'afwijking' wordt gediagnosticeerd,
raadt de gynaecoloog veelal een abortus aan.
Deze brochure gaat in op de middelen die gebruikt worden om 'overbevolking in het zuiden' tegen te gaan de geschiedenis en achtergrond van het idee 'overbevolking' en de rol van de vrouwenbeweging hierin. In de bijdragen van Ute Sprenger wordt informatie gegeven over het sterilisatiemiddel Quinacrine, het hormoonimplantaat Norplant, en het vaccin tegen zwangerschap. Heim en Schaz geven een historisch overzicht van de internationale bevolkingspolitieke organisaties, instellingen, lobbies. Zij hebben in de Verenigde Staten onderzoek verricht naar de instellingen die zich met bevolkingspolitiek bezig houden. Ze bestudeerden de veranderingen in beleid en strategie en maken inzichtelijk hoe de lobbygroepen voor bevolkingspolitiek in Derde Wereldlanden erin geslaagd zijn, in een tijdsbestek van 30 jaar het idee van 'overbevolking' te introduceren. In hun tweede artikel analyseren zij de rol en het gekonkel van de vrouwenbeweging in het tot stand komen van de bevolkingspolitieke programma's. Feministische groepen hebben zitting genomen in bevolkingspolitieke instellingen, terwijl de uitvoering van het gewelddadige beleid onverminderd doorgaat. Het beleid kreeg een zogenaamd feministisch jasje, maar de doelstellingen en de achterliggende ideologie en drijfveren veranderden niet. Een deel van de vrouwenbeweging is hierin meegegaan vooral vrouwengroepen die de veelal witte midden- en hogere klassen vertegenwoordigden.
The Washington Post, 13 mei 1968. |
Helix beschouwt het thema bevolkingspolitiek als een overkoepelende term voor verschillende vormen van sociale politiek welke ingezet worden tegen mensen. Hierbij wordt een link gelegd tussen bevolkingspolitiek en kapitalistische ontwikkeling. De creatie van 'overbevolking' is een van de meest cruciale kwesties van deze tijd: het is het conflict tussen aan de ene kant kapitalistische modernisering en aan de andere kant het bestaansrecht van ieder mens. Dit conflict speelt zich af op verschillende niveaus: wanneer een vrouw zonder haar weten gesteriliseerd wordt; wanneer iemand met een handicap vreemd aangekeken en minderwaardig behandeld wordt; wanneer ouders vechten voor het 'mogen' houden van een ongeboren foetus met een afwijking; wanneer een werkloze zich moet verontschuldigen voor het feit geen betaald werk te hebben; wanneer iemand zonder verblijfspapieren vlucht voor de vreemdelingendienst. Vanuit deze invalshoek zou er gewerkt kunnen worden aan 'nieuwe' vormen van solidariteit tussen groepen die bedreigd worden door het 'nuttigheidsdenken' en de 'overbevolkingsideologie'.
Ondanks de alarmerende conclusie dat de lobby voor bevolkingspolitiek -in enkele decennia zeer sterk is geworden, blijkt uit de historische beschrijving van Susanne Heim en Ulrike Schaz ook, dat het leven nooit definitief van bovenaf gedicteerd kan worden door programma's, beleid; maatregelen en projecten: de geschiedenis van het kapitalisme is die van de strijd tussen beheersing en bevrijding. De uitkomst ervan staat niet van te voren vast en is ook nooit permanent.
Propaganda voor gezinsplanning. |